Rối loạn chuyển hóa lipid

Bài viết được viết bởi ThS.BS Trần Quỳnh Trang, Khoa Xét nghiệm – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Rối loạn chuyển hóa lipid khiến cholesterol trong máu tăng cao, gây ra nên tình trạng xơ vữa động mạch. Bệnh không được phát hiện và điều trị sớm sẽ gây ra ra nhiều biến chứng nguy hiểm.

Rối loạn chuyển hóa lipid là tình trạng gia tăng cholesterol máu có kèm theo hay không có kèm theo gia tăng triglycerid hay thấp HDL góp phần vào tình trạng xơ vữa động mạch.

Có thường xuyên nguyên nhân gây ra rối loạn lipid máu. Rối loạn lipid nguyên phát: đột biến đơn gen hay đa gen, rối loạn này thường gặp ở trẻ em.

Đột biến gen mã hóa receptor LDL trên NST 19 dẫn đến tổng hợp quá mức cholesterol, gây ra tăng cholesterol đơn thuần độ IIa (Fredrickason).

Thể đa gen: do khuyết tật receptor LDL gồm hình thái đồng hợp tử và dị hợp tử.

Rối loạn lipid thứ phát: đái tháo đường, hội chứng thận hư, suy giáp, bệnh lý gan do tắc nghẽn, béo phì, nghiện rượu, mãn kinh do thuốc như corticoide, estrogen…Do chế độ ăn uống như: ăn quá nhiều mỡ động vật, ăn quá nhiều thức ăn chứa thường xuyên cholesterol như phủ tạng động vật, trứng, bơ…

Lâm sàng thường không có triệu chứng, phần lớn triệu chứng lâm sàng của rối loạn lipid máu chỉ được phát hiện khi thành phần lipid máu cao kéo dài hoặc gây ra ra các biến chứng ở các cơ quan như: vữa xơ động mạch, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch não, các ban vàng ở mi mắt, khuỷu tay, đầu gối, rối loạn lipid máu có thể gây ra viêm tụy cấp. Xét nghiệm lipid máu quan trọng với người trung niên cao tuổi, người có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch.

Cơ chế gây vữa xơ động mạch của LDL-C đến nay chưa rõ ràng nhưng sự oxy hóa LDL-C trong thành động mạch rất quan trọng trong bệnh sinh của xơ vữa. Khi LDL-C tăng quá mức, đại thực bào và tế bào cơ trơn có các thụ thể tiếp nhận LDL-C nhưng lại không có thể tự điều hòa cholesterol nên thu nhận tất cả LDL-C oxy hóa và bị biến đổi thành các tế bào bọt.

Đây là tổn thương sớm của vữa xơ động mạch và là điểm báo trước cho những tổn thương cấp diễn hơn. Cholesterol tích tụ trong tế bào quá mức làm căng vỡ tế bào. Các tế bào vỡ được dọn dẹp bởi các đại thực bào nhưng để lại sự nhém nhở trong lòng động mạch dẫn tới tăng kết tụ tiểu cầu gây ra dày, xơ cứng và kết quả làm hẹp lòng động mạch.

Cholesterol máu là thành phần quan trọng nhất trong việc hình thành mảng xơ vữa nên cholesterol máu càng cao thì tần suất mắc bệnh xơ vữa động mạch càng lớn, nhất là ở người cao tuổi.

Bệnh vữa xơ động mạch hay gặp do tăng LDL-C, cholesterol và triglycerid, nhất là khi hạn chế đồng thời HDL-C. Tăng huyết áp, hút thuốc lá, đái tháo đường… cũng gây nên tổn thương tế bào nội mô làm cho các lipoprotein dễ thâm nhập vào thành động mạch. Đây cũng là các yếu tố nguy cơ gây vữa xơ động mạch.

có khả năng phát hiện sớm rối loạn lipid máu bằng cách xét nghiệm bilan lipid máu, bình thường bao gồm:

• Cholesterol: 3,9-5,2 mmol/l;
• Triglycerid: 0,5-2,2 mmol/l;
• HDL cholesterol: ≥ 0.9 mmol/l;
• LDL cholesterol: < 3,4 mmol/l;
• Tỷ số Cholesterol toàn phần/ HDL C tốt nhất nên nhỏ hơn 4, càng cao tăng khả năng vữa xơ động mạch càng nhiều.

Những người sau độ tuổi 25 nên đi kiểm tra rối loạn mỡ máu 1 năm/ 1 lần để phát hiện sớm và có hướng điều chỉnh kịp thời. Với những người có nguy cơ cao hoặc trên 40 tuổi nên kiểm tra định kỳ 6 tháng/ 1 lần.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm bệnh tật, từ đó có kế hoạch điều trị đạt kết quả tối ưu. hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có các gói Khám thể trạng tổng quát phù hợp với từng độ tuổi, nam hay nữ và nhu cầu riêng của quý khách hàng với chính sách giá hợp lý, bao gồm:

Kết quả khám của người bệnh sẽ được trả về tận nhà. Sau khi nhận được kết quả khám sức khỏe tổng quát, nếu phát hiện các bệnh lý cần khám và điều trị chuyên sâu, Quý khách có thể sử dụng dịch vụ từ các chuyên khoa khác ngay tại Bệnh viện với chất lượng điều trị và dịch vụ khách hàng vượt trội.

Để đăng ký khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên lạc đến Hotline Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.

• Phân biệt cụ thể tiểu đường type 1 và type 2 theo hướng dẫn của Bộ Y tế
• Ăn nấm mối có công dụng gì?
• Mục đích của điều trị đái tháo đường tuýp 2